
برج یا گنبد شاطر از آثار تاریخی و گردشگری در استان اردبیل میباشد که در یک فضای گسترده قرار گرفته است. اطراف این برج را تعداد زیادی تپه باستانی که متعلق به سال ها پیش از ورود اسلام به ایران به خصوص دوره فرمانروایی اشکانیان هستند، احاطه نمودهاند. دلیل جذابیت و منحصر به فرد بودن این اثر نوع معماری و طراحی آن میباشد که از خارج به شکل یک ده ضلعی به چشم میخورد. هر کدام از ده ضلع این برج حدود ۲ متر و ۶۳ سانتیمتر درازا دارند. ازاره سنگی در نمای خارجی برج شاطر دیده میشود که چهار برج سنگ تراش آن را ایجاد نموده و ارتفاع آن به ۱.۵ متر میرسد. جرز های دو وجهی که از آجر ساخته شدهاند بر روی این پایه سنگی قرار دارند و قاب سازی های آجری نیز که دارای طرح های گوناگون میباشند در فاصله کمی از آنها، دیده میشوند. این بنا از درون نیز شبیه به استوانه است که بخش هایی از آن به مرور زمان تخریب شد. درب ورودی گنبد شاطر در ضلع شرقی آن تعبیه شده که بالاتر از پایه سنگی است و برای رسیدن به آن باید از پنج یا شش پله گذر نمود. آجر هایی که در ساخت نمای خارجی این بنا مورد استفاده قرار گرفتهاند دارای ابعاد ۲۸ در ۸.۵ و آجر های استفاده شده در داخل آن دارای ابعاد ۲۴ در ۸.۵ میباشند. در ساخت کف بنا از ملاط آهک و سنگ لاشه استفاده شده و ازاره ای که بر روی آن قرار دارد حاصل چهار ردیف سنگ رسوبی مرکب به رنگ نخودی میباشد. سه ردیف نخست از سمت پایین عریض هستند و ردیف آخر با عرض ۲۲ سانتیمتر در حاشیه ازاره قرار گرفته است. عرض دیگر ردیف ها را به ترتیب از بالا به پایین ۳۸، ۴۰ و ۵۰ سانتیمتر محاسبه کردهاند. آجر های قرمزی که بر روی ازاره قرار دارند، سطوح جانبی آن را به وجود آوردهاند. در مورد زمان ساخت این بنا اطلاعات دقیقی وجود ندارد و کتیبه ها و پوشش بنا نیز به مرور زمان از بین رفتند. اما حدس و گمان ها آن را به سده هشتم هجری قمری و دوره ایلخانی نسبت میدهند. دلیل آن وجود شباهت هایی میان شیوه معماری سازه مذکور و آرامگاه چلبی اوغلو در سلطانیه است که آرامگاه مذکور در قرن هشتم بنا شد. به همین خاطر باستان شناسان حدس میزنند این دو بنا در یک دوره ساخته شده باشند.
این جاذبه تاریخی در روز ۷ مهر ماه سال ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۸۹ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از برج شاطر به استان اردبیل، روستای صومعه مراجعه نمایید. به گردشگران پیشنهاد میشود به بازدید از دیگر جاذبه های گردشگری نزدیک به این مکان مانند حمام ملا هادی، موزه خطایی، پل یدی گوز، بازار بزرگ اردبیل، خانقاه و آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی نیز بروند.